خشکی پوست از جمله مشکلاتی است که هم در کودکان و هم در بزرگسالان رایج است و در بیشتر مواقع، این مشکل پوستی را می‌توان درمان کرد و نباید نگران آن شد.
با توجه به اینکه پوست کودکان و نوزادان نسبت به بزرگسالان حساس‌تر است، بنابراین احتمال خشکی پوست در نوزادان بیشتر است. با توجه به اینکه نوزادان پس از تولد وارد محیطی جدید می‌شوند، بنابراین طول می‌کشد تا به این محیط عادت کنند و ممکن است در این مدت، به مواد حساسیت‌زا در انواع محصولات یا لباس‌ها واکنش نشان دهند. کم آبی و شرایط پوستی نیز می‌توانند باعث خشکی پوست در نوزادان شوند. اما این خشکی پوست در نوزادان، موقت است و جای نگرانی ندارند؛ اما با این حال، برای برخی علائم خشکی پوست در کودکان باید با پزشک مشورت کیند و آنها را جدی بگیرید.
در این مقاله، به علل خشکی پوست نوزادان و راه‌های درمان آنها را خواهیم پرداخت. موارد زیر همه در میان دلایل خشکی پوست کودکان هستند.
1. پوسته‌پوسته شدن پوست نوزادِ تازه متولدشده
پوسته‌پوسته شدن سطح پوستِ نوزادان تازه متولد شده، تا دو هفته کاملا طبیعی است. جنین در رحم مادر، درون مایع آمنیوتیک است و خب، پوست معمولا در هوای خشک دچار پوسته‌پوسته می‌شود. در روزهای اولیه پس از تولد، پوست نوزاد ممکن است خشک به نظر برسد و حتی ممکن است پوسته‌پوسته شود.
در رحم، یک پوشش چربی از ورنیکس، پوست جنین را می‌پوشاند که از آن در برابر مایع آمنیوتیک محافظت می‌کند. باقی ماندن ورنیکس روی پوست نوزاد برای مدتی بلافاصله پس از تولد، به پوست نوزاد کمک می‌کند تا بتواند با محیط خارج از فضای رحم سازگار شود.
نوزادان نارس اغلب ورنیکس کمتری روی پوست خود دارند و به همین خاطر، میزان پوسته‌پوسته شدن سطح پوست در این نوزادان کمتر است. اما نوزادان دیررس نیز اغلب ورنیکس کمتری دارند، اما پوسته‌پوسته شدن پوست در این نوزادان نسبت به نوزادانی که در موعد مقرر متولد می‌شوند، بیشتر است.
خشکی پوست یک فرآیند طبیعی است و لازم نیست به دنبال درمان این مشکل در کودک خود باشید. خشکی پوست در نوزادان خود به خود از بین می‌رود، اگرچه می‌توانید با کمک برخی محصولات مخصوص کودکان، میزان پوسته شدن پوست نوزادان را کاهش دهید. حمام با کمک شامپو بدن کودک و همچنین استفاده از مرطوب کننده مخصوص کودکان، میزان پوسته را کاهش می‌دهد.
شامپو بدن کرمی کودک اکتیو حاوی مواد مرطوب‌کننده و نرم‌کننده ویژه‌ای است که از کشیدگی پوست لطیف کودکان پس از استحمام جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، از خشکی پوست پس از حمام جلوگیری کرده و لطافت و رطوبت پوست را افزایش می‌دهد.
شامپو سر اکتیو برای کودکان نیز، جهت شستشوی موهای لطیف کودکان و نوزادان طراحی شده و حاوی مواد مغذی و نرم‌کننده است که پوست سر کودکان را نرم و لطیف می‌کند.
2. قرار گرفتن بیش از حد در معرض آب
حمام‌های طولانی، به‌ویژه اگر از آب داغ استفاده کنید، برخی از چربی‌های طبیعی پوست را از بین می‌برند. این کار باعث خشک شدن و پوسته‌پوسته شدن پوست نوزاد می‌شود. از استفاده از صابون‌های قوی خودداری کنید زیرا این صابون‌ها روند خشک شدن پوست نوزاد را افزایش می‌دهند.
بهتر است زمان حمام کردن نوزاد نهایتا ۱۵ دقیقه شود و از آب ولرم استفاده کنید. بعد از حمام نیز، پوست نوزاد را با یک حوله نرم و لطیف و به آرامی خشک کنید. برای کاهش اصطکاک و به حداقل رساندن خطر پوسته‌پوسته شدن پوست نوزاد، از کشیدن حوله روی پوست خودداری کنید.
اگر پوست کودک شما بیش از حد خشک است، می‌توانید از یک مرطوب کننده ملایم و مناسب برای نوزادان برای نرم کردن پوست کودک خود استفاده کنید.
3. کم آبی بدن
محیط‌های خنک و خشک، چه در بیرون و چه در خانه، پوست را خیلی سریع کم آب می‌کنند و حتی باعث خشک شدن پوست نوزاد می‌شوند.
اگر از یک دستگاه بخور و رطوبت ساز در خانه استفاده کنید، این مشکل کمتر می‌شود؛ اما ابتدا با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا ببینید آیا این دستگاه برای فرزند شما مناسب است یا خیر.
فراموش نکنید که شیر مادر بهترین راه حل برای هیدراته و سالم نگه داشتن بدن نوزادان است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) به تمام مادران توصیه می‌کند تا شیردهی را تا ۶ ماهگی ادامه دهند، به این معنی که هیچ غذا یا مایعات دیگری به مدت 6 ماه از زمان تولد به کودک خود ندهند.
4. استفاده از لوسیون‌های بدن حاوی الکل
یکی از مهم‌ترین کارهایی که هنگام خرید محصولات کودک باید انجام دهید، خواندن برچسب بسته‌بندی محصول است. از خرید لوسیون‌ها و کرم‌هایی که با الکل ساخته می‌شوند، خودداری کنید چرا که این محصولات سطح خارجی پوست کودک را خشک و کم آب می‌کنند.
5. بیماری پوستی ایکتیوز
بیماری پوستی ایکتیوز (Ichthyosis) یک بیماری ژنتیکی پوستی است که باعث خشکی پوست می‌شود و اغلب خشکی پوست در آن شدید است. کلمه “ichthyosis” از کلمه یونانی “ichthys” – به معنی ماهی – گرفته شده است و خب دلیل نام‌گذاری این بیماری نیز، خشک شدن پوست به شکل پوست ماهی است.
طبق اعلام آکادمی پوست آمریکا، بیماری ایکتیوز انواع مختلف دارد و تا به امروز ۲۰ نوع آن شناسایی شده است. ایکتیوز ولگاریس، خفیف‌ترین شکل این بیماری است که در دوران نوزادی یا کودکی رخ می‌دهد. در صورت بروز این بیماری، پزشکان می‌توانند آن را در بدو تولد و بر اساس تاریخچه پزشکی خانواده و معاینه فیزیکی تشخیص دهند.
ایکتیوز هیچ درمانی ندارد، اما برخی کرم‌های موضعی به تسکین خشکی و کنترل سایر علائم این بیماری کمک می‌کنند. فقط از پمادهای بدون نسخه برای درمان این بیماری استفاده نکنید، مگر اینکه توسط متخصص پوست یا متخصص اطفال تجویز شده باشد.
6. اگزما
در برخی موارد، بیماری‌ای مانند اگزما نیز می‌تواند منجر به خشکی پوست بدن و صورت نوزاد شود. بسیاری هنوز نتوانستند علت اگزما را کشف کنند، اما متخصصان دریافته‌اند که تقریبا نیمی از افراد مبتلا به اگزمای خفیف تا شدید، به آسم، آلرژی‌های فصلی یا آلرژی غذایی مبتلا هستند؛ اگرچه این موارد معمولا در اوایل دوران نوزادی رخ نمی‌دهند. علائم شایع اگزما عبارت‌اند از:
- خارش پوست
- پوسته‌پوسته شدن سطح پوست
- قرمزی، پف یا ضخیم شدن پوست
- التهاب پوست
- جوش روی صورت، گردن، مچ دست، زانو، آرنج و مچ پا
در نوزادان مبتلا به اگزما، خشکی پوست همراه با خارش و جوش‌های قرمزرنگ رخ می‌دهد. برای حل این مشکل، باید با پزشک کودک خود مشورت کنید تا پمادی برای تسکین علائم آن تجویز کند.
درمان خشکی پوست در نوزادان
در بیشتر موارد، خشکی پوست نوزاد نیاز به درمان ندارد چرا که به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند. اما با این حال، می‌توانید با روش‌های خانگی و همچنین مراجعه به پزشک، علائم را کاهش و درد ناشی از خارش را تسکین دهید.
جلوگیری از خشکی پوست در نوزادان
برای جلوگیری از بروز خشکی پوست در نوزادان می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- در صورت نیاز از یک مرطوب کننده مناسب برای نوزاد استفاده کنید.
- لباس کودک خود را با مایع لباسشویی کودک ضد حساسیت بشویید.
- سعی کنید کودک خود را از شرایط سخت آب‌وهوایی دور نگه دارید.
- از استفاده از کرم‌ها و عطرهای تند و خوشبو در زمان تماس با کودک پرهیز کنید.
- زمان حمام کودک خود را حداکثر 15 دقیقه در نظر بگیرید.
- به آرامی صورت کودک را خشک کنید و حوله را روی پوست او نکشید.
کلام آخر
پوست کودکان، به‌ویژه پوست نوزاد، شکننده‌تر، مستعدِ جذب عفونت و نفوذپذیری نسبت به عوامل خارجی است. در بسیاری از نوزادان در دوران شیرخوارگی، پوسته‌پوسته شدن سطح پوست رخ می‌دهد که گاهی اوقات، این پوسته‌ها در نتیجه عوامل طبیعی و موقت است و برخی اوقات، عوامل تحریک کننده، شرایط ژنتیکی یا شرایط محیطی باعث خشکی پوست می‌شوند.
اگر خشکی پوست نوزاد بیش از دو هفته ادامه پیدا کرد، حتما با یک متخصص اطفال یا متخصص پوست مشورت کنید تا علت اصلی را شناسایی کرده و راه‌حل دائمی برای درمان آن پیدا کنید.
